- Lid geworden
- 7 okt 2002
- Berichten
- 55.010
- Waardering
- 3.205
Het fundamentele probleem is een 'vanzelfsprekend' respect voor religie
Wat mij als individu steeds weer opvalt in de hedendaagse westerse samenleving, is dat er het idee overheerst dat er vanzelfsprekend en automatisch respect moet zijn voor religie en bijgevolg voor elke aanhanger ervan. Natuurlijk is bijna iedereen het ermee eens dat er godsdienstvrijheid moet zijn, immers, als je kiest voor (relatieve) vrijheid als grondrecht, moet je logischerwijs ook de godsdienstvrijheid aanvaarden.
Respect & recht
Maar het aanvaarden van godsdienstvrijheid staat niet gelijk aan een automatisch en vanzelfsprekend respect voor religie. Daarnaast staat godsdienstvrijheid niet boven andere grondrechten. Godsdienstvrijheid stopt daar waar het andere rechten in gedrang gaat brengen. Helaas is niet iedereen het daar mee eens. Men lijkt soms te denken dat religie boven andere grondrechten, en/of zelfs boven de wet kan staan.
De vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld kan (of zou) nooit geschonden (mogen) worden op basis van godsdienstvrijheid. Het is in een samenleving namelijk essentieel dat iedereen zijn of haar mening kan ventileren, zonder daarbij te moeten vrezen voor sancties uit om het even welke hoek. Zonder deze vrijheid, worden alle andere vrijheden betekenisloos. Dit houdt ook in dat niemand een ander kan opleggen om respect te hebben voor geloof en religie, of wat dan ook.
Met andere woorden, mensen hoeven niet automatisch respect te hebben voor religie, voor gelovigen, of wat dan ook. Mensen hebben het recht om alles te kunnen zeggen en dus ook kritische uitspraken te doen over religie en elk ander onderwerp met betrekking tot religie, zolang men anderen niet lichamelijk of op een andere manier gaat schaden. Belangrijk is wel dat we hier spreken over lichamelijke schade of andere vormen van schade die wettelijk bepaald zijn. Zich beledigd voelen is daar geen onderdeel van. Beledigen is een vorm van meningsuiting en dus altijd een recht, tenzij wettelijk anders bepaald. Ook heeft niemand het recht om niet beledigd of uitgelachen te worden (uitzonderingen zoals extreme vormen van pesten op school of werk e.d. daargelaten).
Ondanks alle vastgelegde grondrechten en wetten hebben veel mensen toch dit merkwaardige idee dat zij automatisch respect moeten tonen voor geloof, gelovigen, goden, en religie in het algemeen. Niet alleen gedragen zij zich anders tegenover deze zaken dan tegenover andere, men gaat zelfs zo ver om van anderen hetzelfde te verwachten, te eisen of in het ergste geval hen ertoe te dwingen.
De politiek, media, natuurlijk alle religies, en een groot deel van de bevolking heeft zichzelf de gedachte opgelegd dat we religie altijd moeten aanvaarden, wat er ook in de religieuze boeken staat of wat religieuze leiders ook zeggen. Dat bepaalde ideeën gewoon barbaars, gruwelijk, achterlijk, achterhaald en zelfs gevaarlijk en ronduit slecht zijn voor onze maatschappij is taboe en wie het toch ter sprake durft te brengen wordt meteen bestempelt als racist, xenofoob, of veel erger.
Het taboe
Wanneer men bijvoorbeeld een debat heeft over terrorisme dan zien we steeds dezelfde patronen terugkeren: het probleem ligt nooit bij de religie zelf, de religieuze boeken, de leiders. Nee, de religie zelf mag nooit aangeduid worden als het probleem. Er zijn volgens de apologeten namelijk meer gematigde gelovigen dan geradicaliseerde. Dus het is een probleem van interpretatie en uitoefening. Hoewel dit een correct gegeven is, is het geen excuus om de religie en religieuze literatuur zelf niet kritisch te bekijken en zelfs te veroordelen.
Men legt de focus altijd op misbruik van de religie; het zijn gekken, kwaadaardige mensen, extremisten, enz. die de religie in negatief daglicht brengen. Ja, het is correct om te stellen dat zij een persoonlijke verantwoordelijkheid dragen. Maar anderzijds baseren zij zich wel altijd op de beschikbare literatuur. Die literatuur is helaas niet altijd duidelijk en nodigt uit tot verkeerde interpretatie. Gelovigen halen ook altijd graag de positieve verklaringen uit hun heilige boeken, maar vergeten of verdraaien de minder beschaafde teksten. Deze teksten zijn geschreven gedurende een periode waarin de mensheid nu eenmaal nog erg onwetend en relatief onbeschaafd was. Echter, een radicale gelovige neemt het hele heilige boek letterlijk en vindt zichzelf de enige échte christen of moslim. Dan krijg je radicale groeperingen als Westboro Baptist Church of IS.
De conclusie
Algemene vrijheid is hét belangrijkste recht in een ontwikkelde en beschaafde samenleving. Daar hoort ook godsdienstvrijheid bij. Maar we moeten af van het idee dat religie automatisch respect verdient, respect moet eerst verdient worden. We moeten kritisch durven spreken over élke religie, we moeten onze fundamentele grondrechten blijven bewaken en verdedigen. Alleen als we alle taboes doorbreken en als volwassen en beschaafde mensen de realiteit durven zien en bespreken is een vreedzame samenleving mogelijk.
T.
Wat mij als individu steeds weer opvalt in de hedendaagse westerse samenleving, is dat er het idee overheerst dat er vanzelfsprekend en automatisch respect moet zijn voor religie en bijgevolg voor elke aanhanger ervan. Natuurlijk is bijna iedereen het ermee eens dat er godsdienstvrijheid moet zijn, immers, als je kiest voor (relatieve) vrijheid als grondrecht, moet je logischerwijs ook de godsdienstvrijheid aanvaarden.
Respect & recht
Maar het aanvaarden van godsdienstvrijheid staat niet gelijk aan een automatisch en vanzelfsprekend respect voor religie. Daarnaast staat godsdienstvrijheid niet boven andere grondrechten. Godsdienstvrijheid stopt daar waar het andere rechten in gedrang gaat brengen. Helaas is niet iedereen het daar mee eens. Men lijkt soms te denken dat religie boven andere grondrechten, en/of zelfs boven de wet kan staan.
De vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld kan (of zou) nooit geschonden (mogen) worden op basis van godsdienstvrijheid. Het is in een samenleving namelijk essentieel dat iedereen zijn of haar mening kan ventileren, zonder daarbij te moeten vrezen voor sancties uit om het even welke hoek. Zonder deze vrijheid, worden alle andere vrijheden betekenisloos. Dit houdt ook in dat niemand een ander kan opleggen om respect te hebben voor geloof en religie, of wat dan ook.
Met andere woorden, mensen hoeven niet automatisch respect te hebben voor religie, voor gelovigen, of wat dan ook. Mensen hebben het recht om alles te kunnen zeggen en dus ook kritische uitspraken te doen over religie en elk ander onderwerp met betrekking tot religie, zolang men anderen niet lichamelijk of op een andere manier gaat schaden. Belangrijk is wel dat we hier spreken over lichamelijke schade of andere vormen van schade die wettelijk bepaald zijn. Zich beledigd voelen is daar geen onderdeel van. Beledigen is een vorm van meningsuiting en dus altijd een recht, tenzij wettelijk anders bepaald. Ook heeft niemand het recht om niet beledigd of uitgelachen te worden (uitzonderingen zoals extreme vormen van pesten op school of werk e.d. daargelaten).
Ondanks alle vastgelegde grondrechten en wetten hebben veel mensen toch dit merkwaardige idee dat zij automatisch respect moeten tonen voor geloof, gelovigen, goden, en religie in het algemeen. Niet alleen gedragen zij zich anders tegenover deze zaken dan tegenover andere, men gaat zelfs zo ver om van anderen hetzelfde te verwachten, te eisen of in het ergste geval hen ertoe te dwingen.
De politiek, media, natuurlijk alle religies, en een groot deel van de bevolking heeft zichzelf de gedachte opgelegd dat we religie altijd moeten aanvaarden, wat er ook in de religieuze boeken staat of wat religieuze leiders ook zeggen. Dat bepaalde ideeën gewoon barbaars, gruwelijk, achterlijk, achterhaald en zelfs gevaarlijk en ronduit slecht zijn voor onze maatschappij is taboe en wie het toch ter sprake durft te brengen wordt meteen bestempelt als racist, xenofoob, of veel erger.
Het taboe
Wanneer men bijvoorbeeld een debat heeft over terrorisme dan zien we steeds dezelfde patronen terugkeren: het probleem ligt nooit bij de religie zelf, de religieuze boeken, de leiders. Nee, de religie zelf mag nooit aangeduid worden als het probleem. Er zijn volgens de apologeten namelijk meer gematigde gelovigen dan geradicaliseerde. Dus het is een probleem van interpretatie en uitoefening. Hoewel dit een correct gegeven is, is het geen excuus om de religie en religieuze literatuur zelf niet kritisch te bekijken en zelfs te veroordelen.
Men legt de focus altijd op misbruik van de religie; het zijn gekken, kwaadaardige mensen, extremisten, enz. die de religie in negatief daglicht brengen. Ja, het is correct om te stellen dat zij een persoonlijke verantwoordelijkheid dragen. Maar anderzijds baseren zij zich wel altijd op de beschikbare literatuur. Die literatuur is helaas niet altijd duidelijk en nodigt uit tot verkeerde interpretatie. Gelovigen halen ook altijd graag de positieve verklaringen uit hun heilige boeken, maar vergeten of verdraaien de minder beschaafde teksten. Deze teksten zijn geschreven gedurende een periode waarin de mensheid nu eenmaal nog erg onwetend en relatief onbeschaafd was. Echter, een radicale gelovige neemt het hele heilige boek letterlijk en vindt zichzelf de enige échte christen of moslim. Dan krijg je radicale groeperingen als Westboro Baptist Church of IS.
De conclusie
Algemene vrijheid is hét belangrijkste recht in een ontwikkelde en beschaafde samenleving. Daar hoort ook godsdienstvrijheid bij. Maar we moeten af van het idee dat religie automatisch respect verdient, respect moet eerst verdient worden. We moeten kritisch durven spreken over élke religie, we moeten onze fundamentele grondrechten blijven bewaken en verdedigen. Alleen als we alle taboes doorbreken en als volwassen en beschaafde mensen de realiteit durven zien en bespreken is een vreedzame samenleving mogelijk.
T.
