Isotretinoïne (Roaccutane®) is zeer effectief tegen acne. Het remt de excretie van talg sterk en het werkt keratolytisch op de uitvoergang van de talgklier. Daarnaast remt isotretinoïne de groei van P. acnes en werkt het antiflogistisch.
Isotretinoïne kan door de huisarts worden voorgeschreven bij ernstige acne met cysten, acne conglobata, of eventueel bij therapieresistente acne. De toepassing ervan wordt beperkt door de teratogeniteit en de bijwerkingen van het middel. Bij het voorschrijven van isotretinoïne door de huisarts dient uitdrukkelijk te zijn voldaan aan de volgende voorwaarden:
- zwangerschap moet uitgesloten zijn en een goede anticonceptie dient gewaarborgd te zijn tot 1 maand na beëindigen van de behandeling;
- vóór de aanvang van de behandeling dienen lever- en nierfuncties, cholesterol- en triglyceridengehalte te worden bepaald. Een gestoorde lever- en/of nierfunctie is een contra-indicatie.
Tijdens de behandeling dient de huisarts rekening te houden met het volgende:
- de leverfuncties, het cholesterol- en het triglyceridengehalte moeten na een maand en verder om de drie maanden worden gecontroleerd;
- bij circa 25% van de patiënten stijgt het triglyceridengehalte.
Het cholesterolgehalte kan stijgen en het HDL-cholesterolgehalte dalen. Na staken van de behandeling verdwijnen deze veranderingen snel. Bij verhoging van het triglyceriden- of cholesterolgehalte moet men dieetmaatregelen treffen en eventueel de dosering verminderen. Bij leverfunctiestoornissen dient de behandeling te worden gestaakt. Deze stoornissen zijn reversibel;
- er kunnen effecten op huid en slijmvliezen optreden zoals droge lippen en ogen, huidschilfering, droog neusslijmvlies en jeuk. Deze bijwerkingen zijn dosisafhankelijk, verdwijnen na staken van de therapie, worden meestal goed verdragen en geven zelden aanleiding tot het staken van de therapie;
- de acne kan in de eerste maand van het gebruik verergeren.
Isotretinoïne is verkrijgbaar in capsules van 2,5 mg, 10 mg en 20 mg. De dosering is individueel verschillend, afhankelijk van het lichaamsgewicht van de patiënt, eventuele bijwerkingen en het effect op de acne. Men begint met 0,5 mg per kg lichaamsgewicht per dag in 1 of 2 doses tijdens de maaltijd. Na een maand komt de patiënt voor controle terug; bij onvoldoende reactie kan men de dosis verhogen tot 1 mg/kg/dag. Bij bijwerkingen kan de dosering verlaagd worden tot 0,1 à 0,2 mg/kg/dag. De behandeling moet vier tot zes maanden worden voortgezet met inachtneming van bovenstaande controles.
Vervolgens stopt men en wacht het resultaat af. Bij een recidief neemt men een tussenpoos van twee maanden in acht voor men een nieuwe 'kuur' geeft.