In de peiling van Maurice de Hond heeft de PvdA deze week nog maar 10 zetels over. Het is niet eens verrassend omdat pers en peilers de afgelopen maanden in deze richting stuurden. De toon in de berichtgeving is ook nu weer erg rellerig.
Deelnemers in dergelijke peilingen (respondenten) krijgen regelmatig negatieve stellingen over de PvdA voorgelegd, en daarna wordt pas gevraagd om hun stemvoorkeur te bevestigen of veranderen. Mensen worden op die manier vlak voordat zij hun keuze maken herinnerd aan mogelijke bezwaarpunten.
Eerst kritische stellingen, daarna stemvoorkeur
Ook deze week kregen respondenten kritische stellingen voorgelegd over de PvdA, vóórdat gevraagd werd om hun partijvoorkeur. De Hond introduceerde deze met de volgende zin: ‘De PvdA staat er in de peilingen slecht voor. Er volgen nu een aantal stellingen over de positie en de toekomst van de PvdA’.
Daaronder volgden deze stellingen:
- In de toekomst kan de PvdA wel weer de grootste partij worden
- De PvdA kan beter opgeheven worden
- De PvdA vergeet altijd haar uitgangspunten als ze in de regering zitten
- Met een andere politieke leider zou de PvdA het beter doen dan nu
Andere respondenten kregen deze stellingen:
- PvdA, VVD en CDA hebben hun langste tijd gehad
- PvdA-politici komen op voor de zwakkeren in de samenleving
- Ik weet niet (meer) waarvoor de PvdA staat
- PvdA en SP kunnen het best fuseren
In zijn persbericht zet De Hond al deze stellingen door elkaar in een lijstje. Die zijn echter niet allemaal aan iedere respondent voorgelegd, maar gesplitst.
In ieder geval de eerste vier stellingen zijn voorzien van een inleidende tekst die begon met de zin: ‘De PvdA staat er in de peilingen slecht voor’.
Wetenschappers bekritiseren sturende peilingen
Als ze eerst een aantal negatieve stellingen lezen, zijn respondenten sneller geneigd om hun stemintentie te veranderen. Zij worden immers herinnerd aan negatieve oordelen over een partij, in dit geval de PvdA.
Dit is een sturende manier van enquêteren die De Hond regelmatig toepast. Onafhankelijke wetenschappers hebben hem eerder gewezen op deze onjuiste, sturende manier van ondervragen, maar hij doet het nog steeds.
Het sturende effect zou niet bestaan als naar stemvoorkeur zou worden gevraagd zonder voorafgaande stellingen. Bijvoorbeeld als eerste vraag in de enquête, of in een aparte peiling. Daarnaast voorziet De Hond stellingen van een inleidende tekst die overbodige en sturende informatie bevat.
In de meest recente Politieke Barometer van Ipsos (donderdagavond gepubliceerd) staat de PvdA 8 zetels hoger. Deze concurrent van De Hond legde respondenten niet vooraf een aantal kritische stellingen over de PvdA voor.
Foutmarge
Er geldt een foutmarge van enkele zetels. Het verleden leert ons dat bij echte verkiezingen de uitslag flink kan afwijken van eerdere peilingen.
