Triggerpoints
Hoi ik ben nieuw geregistreerd maar ik lees vaker artikeltjes op dit forum en ik zie vaak klachten over pijn in bepaalde spieren en gewrichten. Meestal wordt er dan meteen op een blessure gewezen en een bezoekje aan de dokter aangeraden. Opzich niks mis mee, alleen las ik laatst een artikel over triggerpoints. Triggerpoints moet je zien als overbelaste plekken in je lichaam die functioneren als een soort bliksemafleider. Ze sturen de pijn naar een andere plek. Je kan last hebben van je nek, maar als je in je nek drukt voel je niet de directe pijn. Dit kan heel frustrerend zijn en sommige dokters weten er geen (goede) raad mee. Meestal wordt deze pijn dan veroorzaakt door triggerpoints. Doormiddel van zelfmassage kan je deze pijn verminderen.
Via de site http://www.triggerpointboek.nl/ heb ik informatie gekregen over deze alternatieve manier van pijnbestrijding en het is me goed bevallen. Ik heb al een tijd last van pijn in mn rug en bekken maar als ik triggerpoints masseer lucht het enorm op. Hieronder een artikeltje over pijn in de onderrug.
Rugpijn, Pijn in de onderrug, Spinale Stenose
Verschoven Wervel, Pijn in de Ruggengraat, Voorbeeld van zelfbehandeling
De oplossing voor chronische rugpijn is misschien eenvoudiger dan men je heeft doen denken. Veel mensen worden achtervolgd door angst dat beknelde zenuwen, verschoven wervels of artritis de pijn in hun rug veroorzaakt, terwijl deze pijn in feite misschien door niets anders wordt veroorzaakt dan door myofasciale triggerpoints (kleine spierknopen) in nabijgelegen spieren, en vaak in wat verder weg gelegen spieren. Dit is een van de fundamentele ontdekkingen van de artsen Janet Travell en David Simons, schrijvers van het veelgeprezen medische standaardwerk, Myofascial Pain and Dysfunction: The Trigger Point Manual.
Afgeleide pijn in de onderrug
De reden dat er zoveel verschillende meningen zijn over rugpijn, is dat het grotendeels door afgeleide pijn wordt veroorzaakt. Dat wil zeggen: de pijn die je voelt is van de plaats van zijn oorzaak afgeleid naar een andere plek.
Dit geldt vooral bij lage rugpijn, wat vroeger ook wel bekend stond als 'lumbago' of zelfs 'reumatiek'. Tegenwoordig is er een heel scala aan veelgebruikte benamingen, die vaak foutief worden toegepast: ischias, spinale stenosis, artritis in de wervelkolom, disfunctie van het S.I.-gewricht... Hoe je arts het ook noemt, je zult de ware oorzaak van lage rugpijn misschien nooit vinden als je alleen in je onderrug zoekt. Datzelfde geldt ook voor het midden van je rug en je bovenrug.
Pijn in de onderrug kan zijn afgeleid van triggerpoints in vreemde plaatsen, zoals de gluteus medius en gluteus maximus in je billen, de rectus abdominis in je buik, en zelfs van spierknopen in je kuiten.
De tekeningen hiernaast tonen een triggerpoint in de gluteus medius of middelste bilspier.
Dit triggerpoint is een van de meest voorkomende oorzaken van afgeleide pijn in de onderrug. De middelste bilspier stelt ons in staat rechtop te lopen en staat bloot aan vele vormen van overbelasting.
Het triggerpoint ligt net boven, en iets achter, de trochanter major (het benige uitsteeksel aan de zijkant van je heup). De spier is getekend in de linker tekening. In de rechtertekening zie je het pijnpatroon (gearceerd).
Pijn in de bovenrug en het midden van je rug
Pijn in je bovenrug of het midden van je rug kan vanzelfsprekend afkomstig zijn van triggerpoints in de spieren van de rug zelf. Deze spieren zijn onder meer: erector spinae, multifidi, trapezius, infraspinatus, subscapularis, serratus posterior superior, rhomboids, latissimus dorsi and serratus posterior inferior.
Alsof deze lange lijst van Latijnse namen de puzzel al niet moeilijk genoeg maakt, het wordt nog ingewikkelder als de pijn niet uit de rug zelf afkomstig is. Kijk naar de volgende voorbeelden:
Triggerpoints in de scalenesspieren, in de voor- en zijkant van je hals, kunnen een constant zeurende pijn tussen je schouderbladen veroorzaken. Slechts weinigen weten dat dit een van de meest voorkomende oorzaken is van pijn.
Een triggerpoint in de serratus anterior spier onder je arm kan een aanhoudende pijn veroorzaken aan de onderste punt van je schouderblad waar zelfs een triggerpoint expert overheen kan kijken.
Triggerpoints in het bovenste deel van je rectus abdominis spier (in de buik) kan verantwoordelijk zijn voor een 'streep' van pijn over het midden van je rug, waar zelfs de beste artsen, osteopaten en chiropractors geen raad mee weten. Geen enkele therapie die zich alleen richt op behandeling van de rug zal deze pijn kunnen verhelpen.
Spinale Stenose
De artsen Travell en Simons hebben obertuigend aangetoond dat zelfs als rugklachten daadwerkelijk te wijten is aan problemen in de wervelkolom, triggerpoints altijd een belangrijk aandeel hebben in de pijn. Er is zelfs reden om aan te nemen dat triggerpoints aan de wortel liggen van vele 'echte' rugproblemen, zoals een verschoven of uitpuilende tussenwervelschijf, vanwege de spierspanning die ze in stand houden. Triggerpoints houden spieren verkort en onder spanning.
Excessieve spanning in de multifidi, rotatoren, en erector spinae spieren kunnen de wervelkolom samendrukken of een wervel uit zijn plaats trekken (subluxatie). Dit kan de uiteindelijke bron zijn van spinale stenose, de vernauwing van diverse ruimten en openingen in de wervelkolom, wat resulteert in samengedrukte zenuwen en wervelschijven.
Foutieve diagnose van rugpijn
Röntgenfoto's waarop artritis of geplette tussenwervelschrijven te zien zijn worden vaak gebruikt om operatief ingrijpen bij rugklachten te rechtvaardigen. Travell en Simons wijzen erop dat het regelmatig voorkomt dat men dit soort abnormaliteiten vindt bij mensen die nooit last hebben van pijn in de rug. Met andere woorden, je kunt inderdaad last hebben van een geplette tussenwervelschijf of symptomen die lijken op lumbale of cervicale stenose, terwijl triggerpoints in overbelaste spieren feitelijk de oorzaak zijn van de klachten.
Pijn die na een operatie blijft nazeuren, vanuit myofasciale triggerpoints, kan voor zowel de arts als de patiënt heel ongrijpbaar en frustrerend zijn. Is het geen verontrustende gedachte dat triggerpoints misschien het enige is dat gecorrigeerd had moeten worden?
Verborgen gevaren van fysiotherapie
Fysiotherapie in de vorm van lichaamsbeweging en rek en strekoefeningen om rugpijn te verminderen, kan de triggerpoints irriteren en verergeren. Als stretching niets uitmaakt is dat de reden.
Pogingen om de buikspieren te versterken kunnen helemaal riskant zijn, als onvermoedde triggerpoints in de buikspieren de onderliggende oorzaak van je rugklachten zijn. Lichaamsbeweging en rekoefeningen zijn waardevolle en effectieve vormen van therapie, maar kunnen de klachten verergeren als de triggerpoints niet eerst worden gedeactiveerd.
Natuurlijke remedie tegen rugpijn
Triggerpointmassage is voor rugklachten de meest geëigende behandeling, zelfs als zich echte ruggengraatproblemen hebben ontwikkeld, omdat het direct naar de bron van het probleem gaat. Je moet slechts weten waar je de triggerpoints moet zoeken en welke techniek je hoort te gebruiken. Deactivering van triggerpoints stopt de pijn en stelt de spieren in staat zich weer te ontspannen, waardoor de spanning op de ruggengraat afneemt.
Zelfbehandeling van pijn in de onderrug
In de de tekening rechts zie je de zelfbehandeling van onderrugpijn middels massage van de gluteus medius en maximus met een tennis of stuiterbal tegen een muur:
(Zie het Handboek Triggerpoint-therapie voor meer details over hoe je de vele spieren met triggerpoints die pijn in de rug kunnen veroorzaken.)
In dit handboek heeft de gecertificeerde massagedocent Clair Davies het onderzoek van Travell en Simons naar myofasciale pijn vereenvoudigd en toegankelijk gemaakt voor de leek.
Zijn innovatieve methode van zelfmassage biedt verlichting zonder pijnstillers als de pijn door triggerpoints wordt veroorzaakt.
Hier wat meer gedetailleerde informatie over triggerpoints:
Gelukkig komen de symptomen die door triggerpoints worden veroorzaakt voor in voorspelbare patronen. Als je weet waar je zoeken moet, zijn triggerpoints gemakkelijk te vinden en uit te schakelen. Het systeem van zelfmassage, dat in het Handboek Triggerpoint-therapie wordt gepresenteerd, biedt vaak in luttele minuten verlichting. De meeste problemen kunnen in drie tot tien dagen worden geëlimineerd. Zelfs langdurig chronische klachten kunnen in minder dan anderhalve maand aanzienlijke verbetering te zien geven.
Onderstaande tekening is een getekende weergave van meerdere spiervezels binnen in een triggerpoint. Hij is gebaseerd op een fotografische opname via een electronenmicroscoop.
Letter A is een spiervezel in een normale ruststand, uitgerekt noch samengetrokken. De afstand tussen de korte dwarsvebindingen (Z verbanden) binnen de vezel definieert de lengte van de individuele sarcomeren. De sarcomeren lopen in de lengte van de vezel, loodrecht op de Z verbanden.
Letter B is een knoop in een spiervezel die bestaat uit een aantal sarcomeren in de toestand van continue maximum contractie die kenmerkend is voor een triggerpoint. De opgebolde verschijning van de spierknoop laat zien hoe dat segment van de spiervezel is samengetrokken en korter en dikker is geworden. De Z verbanden zijn heel dicht bij elkaar getrokken.
Letter C is het deel van de spiervezel dat zich uitstrekt van de spierknoop tot aan de aanhechting van de spier (in dit geval aan het borstbeen). Let op de grotere afstand tussen de Z verbanden, wat aangeeft hoe de spiervezel wordt uitgestrekt door de spanning binnen in de spierknoop. Deze overstrekte segmenten veroorzaken het strakke en verkortte gevoel in een spier.
Normaal gesproken werken de sarcomeren als kleine pompjes. Ze trekken zich samen en ontspannen om het bloed, dat in hun metabolische behoeften voorziet, door de capillairen te laten circuleren. Als de sarcomeren in een triggerpoint hun contractie vasthouden, stopt in feite de bloedcirculatie in het betreffende gebied. Het gebrek aan zuurstof en de ophoping van afvalstoffen irriteren het triggerpoint. Het triggerpoint reageert op deze noodtoestand met het versturen van pijnsignalen.
De massage van het triggerpoint spoelt het weefsel schoon en helpt de vastgelopen sarcomeren in het triggerpoint weer los te komen. Door direct op de triggerpoints te werken, is massage de veiligste, meest natuurlijke en meest effectieve vorm van pijntherapie.
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
Bron: http://www.triggerpointboek.nl/
Op de site staat nog veel meer over triggerpointmassage bij het kopje aandoeningen. Er staan ook telefoonnummers op van instellingen die zich met deze massage bezig houden. Ik heb het boek niet gekocht want ik heb voldoende aan deze informatie, ik post dit artikeltje ook niet met een commercieel doel. Wat ik heb ervaren als ik triggerpoints masseer is dat de pijn zich vanuit de plek verplaatst waar ik last van heb naar het drukpunt zelf, dit is enorm fijn. Aleen het duurt wel even voordat je volledig geen last meer hebt. In het begin is de opluchting tijdelijk is mijn ervaring. Misschien werkt het niet voor je maar er zitten in ieder geval geen risicos aan verbonden, dus je kan het altijd proberen.
Commentaar en ervaringen zijn welkom.
Hoi ik ben nieuw geregistreerd maar ik lees vaker artikeltjes op dit forum en ik zie vaak klachten over pijn in bepaalde spieren en gewrichten. Meestal wordt er dan meteen op een blessure gewezen en een bezoekje aan de dokter aangeraden. Opzich niks mis mee, alleen las ik laatst een artikel over triggerpoints. Triggerpoints moet je zien als overbelaste plekken in je lichaam die functioneren als een soort bliksemafleider. Ze sturen de pijn naar een andere plek. Je kan last hebben van je nek, maar als je in je nek drukt voel je niet de directe pijn. Dit kan heel frustrerend zijn en sommige dokters weten er geen (goede) raad mee. Meestal wordt deze pijn dan veroorzaakt door triggerpoints. Doormiddel van zelfmassage kan je deze pijn verminderen.
Via de site http://www.triggerpointboek.nl/ heb ik informatie gekregen over deze alternatieve manier van pijnbestrijding en het is me goed bevallen. Ik heb al een tijd last van pijn in mn rug en bekken maar als ik triggerpoints masseer lucht het enorm op. Hieronder een artikeltje over pijn in de onderrug.
Rugpijn, Pijn in de onderrug, Spinale Stenose
Verschoven Wervel, Pijn in de Ruggengraat, Voorbeeld van zelfbehandeling
De oplossing voor chronische rugpijn is misschien eenvoudiger dan men je heeft doen denken. Veel mensen worden achtervolgd door angst dat beknelde zenuwen, verschoven wervels of artritis de pijn in hun rug veroorzaakt, terwijl deze pijn in feite misschien door niets anders wordt veroorzaakt dan door myofasciale triggerpoints (kleine spierknopen) in nabijgelegen spieren, en vaak in wat verder weg gelegen spieren. Dit is een van de fundamentele ontdekkingen van de artsen Janet Travell en David Simons, schrijvers van het veelgeprezen medische standaardwerk, Myofascial Pain and Dysfunction: The Trigger Point Manual.
Afgeleide pijn in de onderrug
De reden dat er zoveel verschillende meningen zijn over rugpijn, is dat het grotendeels door afgeleide pijn wordt veroorzaakt. Dat wil zeggen: de pijn die je voelt is van de plaats van zijn oorzaak afgeleid naar een andere plek.
Dit geldt vooral bij lage rugpijn, wat vroeger ook wel bekend stond als 'lumbago' of zelfs 'reumatiek'. Tegenwoordig is er een heel scala aan veelgebruikte benamingen, die vaak foutief worden toegepast: ischias, spinale stenosis, artritis in de wervelkolom, disfunctie van het S.I.-gewricht... Hoe je arts het ook noemt, je zult de ware oorzaak van lage rugpijn misschien nooit vinden als je alleen in je onderrug zoekt. Datzelfde geldt ook voor het midden van je rug en je bovenrug.
Pijn in de onderrug kan zijn afgeleid van triggerpoints in vreemde plaatsen, zoals de gluteus medius en gluteus maximus in je billen, de rectus abdominis in je buik, en zelfs van spierknopen in je kuiten.
De tekeningen hiernaast tonen een triggerpoint in de gluteus medius of middelste bilspier.
Dit triggerpoint is een van de meest voorkomende oorzaken van afgeleide pijn in de onderrug. De middelste bilspier stelt ons in staat rechtop te lopen en staat bloot aan vele vormen van overbelasting.
Het triggerpoint ligt net boven, en iets achter, de trochanter major (het benige uitsteeksel aan de zijkant van je heup). De spier is getekend in de linker tekening. In de rechtertekening zie je het pijnpatroon (gearceerd).
Pijn in de bovenrug en het midden van je rug
Pijn in je bovenrug of het midden van je rug kan vanzelfsprekend afkomstig zijn van triggerpoints in de spieren van de rug zelf. Deze spieren zijn onder meer: erector spinae, multifidi, trapezius, infraspinatus, subscapularis, serratus posterior superior, rhomboids, latissimus dorsi and serratus posterior inferior.
Alsof deze lange lijst van Latijnse namen de puzzel al niet moeilijk genoeg maakt, het wordt nog ingewikkelder als de pijn niet uit de rug zelf afkomstig is. Kijk naar de volgende voorbeelden:
Triggerpoints in de scalenesspieren, in de voor- en zijkant van je hals, kunnen een constant zeurende pijn tussen je schouderbladen veroorzaken. Slechts weinigen weten dat dit een van de meest voorkomende oorzaken is van pijn.
Een triggerpoint in de serratus anterior spier onder je arm kan een aanhoudende pijn veroorzaken aan de onderste punt van je schouderblad waar zelfs een triggerpoint expert overheen kan kijken.
Triggerpoints in het bovenste deel van je rectus abdominis spier (in de buik) kan verantwoordelijk zijn voor een 'streep' van pijn over het midden van je rug, waar zelfs de beste artsen, osteopaten en chiropractors geen raad mee weten. Geen enkele therapie die zich alleen richt op behandeling van de rug zal deze pijn kunnen verhelpen.
Spinale Stenose
De artsen Travell en Simons hebben obertuigend aangetoond dat zelfs als rugklachten daadwerkelijk te wijten is aan problemen in de wervelkolom, triggerpoints altijd een belangrijk aandeel hebben in de pijn. Er is zelfs reden om aan te nemen dat triggerpoints aan de wortel liggen van vele 'echte' rugproblemen, zoals een verschoven of uitpuilende tussenwervelschijf, vanwege de spierspanning die ze in stand houden. Triggerpoints houden spieren verkort en onder spanning.
Excessieve spanning in de multifidi, rotatoren, en erector spinae spieren kunnen de wervelkolom samendrukken of een wervel uit zijn plaats trekken (subluxatie). Dit kan de uiteindelijke bron zijn van spinale stenose, de vernauwing van diverse ruimten en openingen in de wervelkolom, wat resulteert in samengedrukte zenuwen en wervelschijven.
Foutieve diagnose van rugpijn
Röntgenfoto's waarop artritis of geplette tussenwervelschrijven te zien zijn worden vaak gebruikt om operatief ingrijpen bij rugklachten te rechtvaardigen. Travell en Simons wijzen erop dat het regelmatig voorkomt dat men dit soort abnormaliteiten vindt bij mensen die nooit last hebben van pijn in de rug. Met andere woorden, je kunt inderdaad last hebben van een geplette tussenwervelschijf of symptomen die lijken op lumbale of cervicale stenose, terwijl triggerpoints in overbelaste spieren feitelijk de oorzaak zijn van de klachten.
Pijn die na een operatie blijft nazeuren, vanuit myofasciale triggerpoints, kan voor zowel de arts als de patiënt heel ongrijpbaar en frustrerend zijn. Is het geen verontrustende gedachte dat triggerpoints misschien het enige is dat gecorrigeerd had moeten worden?
Verborgen gevaren van fysiotherapie
Fysiotherapie in de vorm van lichaamsbeweging en rek en strekoefeningen om rugpijn te verminderen, kan de triggerpoints irriteren en verergeren. Als stretching niets uitmaakt is dat de reden.
Pogingen om de buikspieren te versterken kunnen helemaal riskant zijn, als onvermoedde triggerpoints in de buikspieren de onderliggende oorzaak van je rugklachten zijn. Lichaamsbeweging en rekoefeningen zijn waardevolle en effectieve vormen van therapie, maar kunnen de klachten verergeren als de triggerpoints niet eerst worden gedeactiveerd.
Natuurlijke remedie tegen rugpijn
Triggerpointmassage is voor rugklachten de meest geëigende behandeling, zelfs als zich echte ruggengraatproblemen hebben ontwikkeld, omdat het direct naar de bron van het probleem gaat. Je moet slechts weten waar je de triggerpoints moet zoeken en welke techniek je hoort te gebruiken. Deactivering van triggerpoints stopt de pijn en stelt de spieren in staat zich weer te ontspannen, waardoor de spanning op de ruggengraat afneemt.
Zelfbehandeling van pijn in de onderrug
In de de tekening rechts zie je de zelfbehandeling van onderrugpijn middels massage van de gluteus medius en maximus met een tennis of stuiterbal tegen een muur:
(Zie het Handboek Triggerpoint-therapie voor meer details over hoe je de vele spieren met triggerpoints die pijn in de rug kunnen veroorzaken.)
In dit handboek heeft de gecertificeerde massagedocent Clair Davies het onderzoek van Travell en Simons naar myofasciale pijn vereenvoudigd en toegankelijk gemaakt voor de leek.
Zijn innovatieve methode van zelfmassage biedt verlichting zonder pijnstillers als de pijn door triggerpoints wordt veroorzaakt.
Hier wat meer gedetailleerde informatie over triggerpoints:
Triggerpoints
Triggerpoints veroorzaken hoofdpijn, pijn in nek en kaak, pijn in de onderrug, tennisarmen and carpaaltunnel syndromen. Ze zijn de bron van de pijn in gewrichten, zoals de schouder, pols, heup, knie en enkel, die zo vaak wordt aangezien voor artritis, tendinitis, bursitis, en letsel aan de gewrichtsbanden. Triggerpoints veroorzaken ook andersoortige symptomen, zoals duizeligheid, oorpijn, sinusitis, misselijkheid, maagzuur, hartritmestoornissen, pijn aan de geslachtsdelen en gevoelloosheid in handen en voeten. Zelfs fibromyalgie kan zijn oorsprong hebben in triggerpoints.Gelukkig komen de symptomen die door triggerpoints worden veroorzaakt voor in voorspelbare patronen. Als je weet waar je zoeken moet, zijn triggerpoints gemakkelijk te vinden en uit te schakelen. Het systeem van zelfmassage, dat in het Handboek Triggerpoint-therapie wordt gepresenteerd, biedt vaak in luttele minuten verlichting. De meeste problemen kunnen in drie tot tien dagen worden geëlimineerd. Zelfs langdurig chronische klachten kunnen in minder dan anderhalve maand aanzienlijke verbetering te zien geven.
De fysiologie van een triggerpoint
Het deel van een spiervezel dat de feitelijke contractie verzorgt is een microscopisch kleine eenheid die sarcomeer wordt genoemd. Een sarcomeer trekt zich samen als zijn twee delen bij elkaar komen en zich als vingers in elkaar vouwen. In je spieren moeten miljoenen sarcomeren zich samentrekken om ook maar de geringste beweging te veroorzaken. Een triggerpoint bestaat als te sterk gestimuleerde sarcomeren chemisch niet langer in staat zijn hun samengetrokken toestand te verlaten. Onderstaande tekening is een getekende weergave van meerdere spiervezels binnen in een triggerpoint. Hij is gebaseerd op een fotografische opname via een electronenmicroscoop.
Letter A is een spiervezel in een normale ruststand, uitgerekt noch samengetrokken. De afstand tussen de korte dwarsvebindingen (Z verbanden) binnen de vezel definieert de lengte van de individuele sarcomeren. De sarcomeren lopen in de lengte van de vezel, loodrecht op de Z verbanden.
Letter B is een knoop in een spiervezel die bestaat uit een aantal sarcomeren in de toestand van continue maximum contractie die kenmerkend is voor een triggerpoint. De opgebolde verschijning van de spierknoop laat zien hoe dat segment van de spiervezel is samengetrokken en korter en dikker is geworden. De Z verbanden zijn heel dicht bij elkaar getrokken.
Letter C is het deel van de spiervezel dat zich uitstrekt van de spierknoop tot aan de aanhechting van de spier (in dit geval aan het borstbeen). Let op de grotere afstand tussen de Z verbanden, wat aangeeft hoe de spiervezel wordt uitgestrekt door de spanning binnen in de spierknoop. Deze overstrekte segmenten veroorzaken het strakke en verkortte gevoel in een spier.
Normaal gesproken werken de sarcomeren als kleine pompjes. Ze trekken zich samen en ontspannen om het bloed, dat in hun metabolische behoeften voorziet, door de capillairen te laten circuleren. Als de sarcomeren in een triggerpoint hun contractie vasthouden, stopt in feite de bloedcirculatie in het betreffende gebied. Het gebrek aan zuurstof en de ophoping van afvalstoffen irriteren het triggerpoint. Het triggerpoint reageert op deze noodtoestand met het versturen van pijnsignalen.
De massage van het triggerpoint spoelt het weefsel schoon en helpt de vastgelopen sarcomeren in het triggerpoint weer los te komen. Door direct op de triggerpoints te werken, is massage de veiligste, meest natuurlijke en meest effectieve vorm van pijntherapie.
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
Bron: http://www.triggerpointboek.nl/
Op de site staat nog veel meer over triggerpointmassage bij het kopje aandoeningen. Er staan ook telefoonnummers op van instellingen die zich met deze massage bezig houden. Ik heb het boek niet gekocht want ik heb voldoende aan deze informatie, ik post dit artikeltje ook niet met een commercieel doel. Wat ik heb ervaren als ik triggerpoints masseer is dat de pijn zich vanuit de plek verplaatst waar ik last van heb naar het drukpunt zelf, dit is enorm fijn. Aleen het duurt wel even voordat je volledig geen last meer hebt. In het begin is de opluchting tijdelijk is mijn ervaring. Misschien werkt het niet voor je maar er zitten in ieder geval geen risicos aan verbonden, dus je kan het altijd proberen.
Commentaar en ervaringen zijn welkom.
