Ter viering van mijn jubileum (10.000 posts) en vanwege het feit dat ik met een overdosis strepsils en bisonfon achter de pc zit heb ik weer een artikel geschreven die het niveau van DBB in 1 klap drastisch omhoog tilt.;
Schouderklachten, elke bodybuilder zijn grootste nachtmerrie.
Mooi was die tijd…vroeger, toen we een jaar of 17 waren en we net begonnen met fanatiek sporten. Niks was ons te gek, we dachten dat onze lichamen onverwoestbaar waren en dat wij jonge goden door zo hard en agressief mogelijk met alle dumbbells en stangen te trekken en smijten zo snel mogelijk groeiden. Knallen gek, alles moet stuk!
Opwarmen? Nee joh niet nodig! Strekken? Nee joh we zijn geen wijven! Opbouwen naar je zware sets toe? Nee joh zonde van je energie!
Niks was te gek. En jaren ging het goed.
Totdat je ouder wordt. En sterker, veel sterker. En drukker, drukker met een (stressvol) leven naast bodybuilding. En op een dag is hij daar; die pijn in je schouder. Zonder waarschuwing, zonder voortekenen. Je negeert de pijn, je bent immers een jonge god en van blessures heb je nooit last. Dat zijn altijd anderen. Maar toch moet je de training voortijdig staken. "Ach wat maakt het uit, ik zal verstandig doen en morgen even rust houden"
En overmorgen pak je die stang weer beet en schrik je; verdomd weer die pijn! Weer een klote training tegemoet. En een dag later weer, en een dag later weer. En op een gegeven moment dringt het, met de tranen in je ogen en een brok in je keel, tot je door; ik heb een schouderblessure.
Inderdaad, je bent net zo kwetsbaar als de rest. Ook jij komt aan de beurt. Ook jij kan meepraten over een schouderblessure.
Over de nachtmerrie, die bijna iedereen meemaakt.
Want wie heeft hem niet gehad….Zo herkenbaar, die taferelen in de sportschool.
Na een setje bankdrukken staat er weer een op, naar z’n schouder grijpend, de pijn en frustratie van z’n gezicht af te lezen. En ook op dit forum kom je met grote regelmaat klaagzangen van members tegen die ondanks hun enthousiasme belemmerd worden door zo’n gemene schouderpijn.
Naar aanleiding van dit gebeuren die, hopelijk niet maar waarschijnlijk wel, in elke bodybuilders-en powerlifterscarriere voorkomt heb ik een artikel geschreven die enig inzicht geeft in het schoudergewricht en de daarbij veel voorkomende blessures.
Alvorens ik begin wil ik benadrukken dat het schoudergewricht een zeer complex gewricht is waarbij tal van blessures (en combinaties daarvan) voorkomen die vaak moeilijk te diagnostiseren zijn. Maar voor wie geïnteresseerd is hier een globale beschrijving van de meest voorkomende in jip en janneke taal.
Het schoudergewricht bestaat uit drie botstukken;
De bovenarm (humerus), het schouderblad (scapula) en het sleutelbeen (clavicula).
Het schouderblad
Het schouderblad is een plat stuk bot met een verbinding voor het sleutelbeen, en een verbinding voor de bovenarm.
Het schouderblad is bijzonder omdat hij geen vaste verbinding heeft met je romp.
Hiermee bedoel ik; je schouderblad “zweeft” eigenlijk net niet tegen je ribbenkast aan, en wordt door een aantal spieren tegen je ribben aangetrokken.
Het schouderblad kan een aantal kanten op bewegen zijnde zijwaarts, omhoog/omlaag, en het kan roteren. Al deze bewegingen worden begeleidt door spieren die van de romp naar het schouderblad lopen. Een goede begeleiding van het schouderblad is noodzakelijk, omdat een verkeerde begeleiding onherroepelijk klachten gaat geven tijdens het bewegen van de bovenarm (die op zijn beurt weer aan het schouderblad vast zit)
hier is te zien dat het schouderblad moet meedraaien bij een beweging van de bovenarm
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
de rhomboïdeus is een spier die voor de geleiding van het schouderblad zorgt
Het sleutelbeen
Het sleutelbeen zit met een vrij vaste verbinding vast aan het schouderblad.
Er zit wel wat beweegelijkheid in de verbinding tussen sleutelbeen en schouderblad, maar deze is gering. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat deze verbinding geen klachten kan opleveren, maar dat later.
De bovenarm
Als we kijken naar de verbinding tussen de bovenarm en het schouderblad ; het schoudergewricht, dan zien we dat de gewrichtsvlakken niet mooi op elkaar passen.
De gewrichtskom van het schouderblad is eigenlijk veel te klein voor de grote gewrichtskop aan het uiteinde van de bovenarm. De gewrichtskom wordt wel iets dieper doordat er een soort kraakbeenlaag om de randen zit (het labrum) maar toch luisteren de pasvlakken van kop en kom niet zo nauw. (ter vergelijking, het heupgewricht “klikt” echt in elkaar en zit erg strak).
Het gewrichtskapsel van de schouder is een soort elastieken band rondom de kop en de kom die het geheel bij elkaar houdt. Het kapsel van de schouder is relatief slap, waardoor de kop een beetje in de kom hangt.
de niet goed passende verbinding van de kop in de kom (voor en achter aanzicht)
Nou klinkt het schoudergewricht eigenlijk als een “losjes en slap” gewricht, en dat zou het ook zijn…….als de redder in nood “de rotator cuff” er niet zo zijn.
De rotator cuff.
De rotator cuff is een groep van vier spieren die van het schouderblad naar de bovenarm lopen.
De pezen van deze spieren stralen uit op de kop van de bovenarm.
De spieren zorgen voor bewegingen van de bovenarm, maar veel belangrijker; ze trekken de kop van de bovenarm goed in de kom van het schouderblad.
Zie het als vier strakke elastieken die samenwerken om die te grote kop maar tegen die te kleine kom te houden.
Bij draaiingen van de bovenarm spannen ze excentrisch aan waardoor de schouderkop niet uit de kom kan schieten. Een zeer belangrijke functie dus.
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
De rotatorcuff zijn een aantal spieren die van het schouderblad naar de bovenarm lopen en deze stevig tegen het schouderblad aantrekken
De slijmbeurs
Tussen de schouderkop (en de rotator cuff die daar omheen aanhecht) en het dakje van het schouderblad bevindt zich een “loze ruimte”. Deze ruimte wordt gevuld met een slijmbeurs, de bursa subacrominalis.
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
de slijmbeurs bevindt zich tussen de kop van de bovenarm en het dak van het schouderblad
Spieren die allemaal op de bovenarm en rondom het schoudergewricht aanhechten.
Een grote hoeveelheid van spieren hechten aan rondom het schoudergewricht.
De bicepspees loopt bijvoorbeeld helemaal door tot in het schoudergewricht aan de voorzijde.
Twee delen van de triceps hechten aan op de bovenarm, maar de lange kop van de triceps hecht aan op het schouderblad rondom het schoudergewricht.
De pees van de grote borstspier hecht aan de voorzijde van de bovenarm.
De pees van de grote rugspier (lats) hecht aan de achterzijde van de bovenarm.
Etc. etc.
[Afbeelding niet meer beschikbaar]
De bicepspees hecht bijvoorbeeld helemaal in het schoudergewricht aan.
Schouderklachten
Nu jullie een inzicht hebben in de werking van het schoudergewricht, kunnen jullie begrijpen dat door de complexheid van het gewricht een grote verscheidenheid aan klachten kunnen voorkomen. Ik zal een aantal veelvoorkomende klachten kort beschrijven.
Een verkeerde geleiding van het schouderblad
Ik heb eerder behandeld dat een aantal rompspieren zorgen voor een goede geleiding van het schouderblad.
Als je de arm namelijk heft, dan moet het schouderblad “meeglijden” om ervoor te zorgen dat de schouderkom en kop mooi op elkaar blijven zitten. Begeleiden de spieren deze glijding van het schouderblad niet goed dan zal automatisch de kop en de kom niet mooi sporen en krijg je klachten van het schoudergewricht.
Mogelijke therapie; een fysiotherapeut zal mobiliserende oefeningen van het schouderblad doen (leert het schouderblad weer glijden) en zal specifieke oefeningen geven voor de spieren die het schouderblad sturen.
Een verkeerde houding
Een veelvoorkomende oorzaak bij bodybuilders en powerlifters.
Door een overheersende borst, schouder en trapezius-partij wordt de bovenarm iets naar voren getrokken. Deze houding kenmerkt zicht door een vaak voorovergebogen houding waarbij de schouders iets naar voren staan. Doordat er een onnatuurlijke houding ontstaat spoort de bovenarm niet mooi meer met het schouderblad. (de kop staat te ver naar voren ten opzichte van de kom). Gevolg; schouderklachten.
Mogelijke therapie; veel strekken van de borst/schouder musculatuur en trainen van de achterkant schouder en rugmusculatuur waardoor er een rechtere houding gecreeërd wordt. Er ontstaat een betere balans tussen spieren die de bovenarm naar voren trekken en spieren die de bovenarm naar achter trekken.
De hele dag trainen op een rechte houding waarbij de schouders naar achter worden getrokken.
Een “los” schoudergewricht
Bij vrijwel alle schouderklachten staat een goede sporing van de kop in de kom centraal, zoals uit bovenstaand stuk tekst wel blijkt.
Door een aangeboren afwijking, of door een trauma (schouder uit de kom) kan het kapsel van de schouder te los zijn. De kop heeft nog meer ruimte dan normaal en spoort niet goed met de kom hetgeen klachten met zich meebrengt. Dit hoeft geen probleem te zijn, indien de rotator cuff goed functioneert. Immers, de RC trekt de kop in de kom. Als de RC hier niet voldoende toe in staat is, door een slecht functionerende RC of door een extreem los kapsel, spreken we van een los gewricht. Dit levert pijnklachten nog en in een erger stadium kan er zelfs een gedeeltelijke of volledige luxatie ontstaan (schouder uit de kom).
Mogelijke therapie; het trainen van de rotator cuff. Het trainen van de rotator cuff is niet simpel en kan het beste onder begeleiding van een therapeut worden gedaan.
Ik zal in dit artikel niet uitgebreid ingaan op RC-oefeningen omdat het artikel dan te groot wordt.
Indien, zelfs met een goed functionerende RC, nog steeds een los schoudergewricht bestaat, is het mogelijk om het schouderkapsel operatief in te korten waardoor het gewricht “strakker” wordt. Deze operatie is discutabel en wordt, samen met andere operatieve technieken, vaak als laatste redmiddel gezien.
Diverse spierscheuringen
Zoals ik al eerder heb vermeld hechten er tal van spieren aan rondom het schoudergewricht.
Een forse spierscheur zal al gauw als zodanig opgemerkt worden, maar vaak is de manifestatie minder duidelijk. Een gedeeltelijke spierscheur is bijvoorbeeld veel moeilijk te diagnostiseren, maar levert wel klachten op. Vaak kan een bodybuilder of powerlifter ook nog redelijk, zij het met pijn, functioneren ondanks een volledige spierscheur, waardoor de diagnosestelling soms bemoeilijkt wordt.
Mogelijke therapie; Rust, bij forse spierscheur operatief hechten.
Een irritatie cq ontsteking van de slijmbeurs
Ik heb eerder genoemd dat er een ruimte is tussen de kop van de schouder + RC en het dak van het schouderblad. Hiertussen bevindt zich een slijmbeurs.
Er kan botwoekering (botvorming) plaatsvinden op dat schouderdak waardoor de ruimte kleiner wordt. Bij het heffen van de arm zal de slijmbeurs klem komen te zitten waardoor deze gaat irriteren = pijn.
Het kan ook zo zijn dat de schouderkop niet mooi in de kom glijdt en iets omhoog schuift. (bijvoorbeeld door een slecht functionerend RC). Doordat de kop bij het heffen van de arm teveel omhoog glijdt klemt hij de bursa in = pijn.
De pezen van de rotator cuff kunnen net zo goed gaan irriteren omdat ook zij tussen de bursa ingeklemd worden.
Mogelijke therapie; mobiliseren van de kop in de kom en training van de RC door een therapeut om een betere glijding te creeëren. Massage of injecteren van corticosterioden om de ontsteking van slijmbeurs of RC-pezen te verminderden. Operatief “schoonslijpen” van het schouderdak om meer ruimte te maken.
Een irritatie van de verbinding tussen het sleutelbeen en het schouderblad.
Bij elke beweging van de bovenarm beweegt het schouderblad mee. Het schouderblad beweegt op zijn beurt weer met het sleutelbeen. Als er, bijvoorbeeld door een trauma, een irriatie tussen deze verbinding ontstaat geeft dit klachten bovenop de schouder.
Artrose
Artrose wordt ook wel gewrichtsslijtage genoemd, en kan diverse oorzaken hebben. Jarenlang intensief sporten (= zwaar belasten) kan artrose veroorzaken of versnellen. De kop van de bovenarm en de kom van het schouderblad zijn bedekt met een laagje kraakbeen. Dit laagje zorgt voor een bescherming en goede geleiding. Bij artrose gaat dit laagje slijten. Het gaat irriteren, ontsteken, en in een later stadium ontstaan zelfs complete gaten in het kraakbeen. Op plekken waar het kraakbeen is weggesleten komen de botvlakken met elkaar in contact. Het lichaam reageert hierop door extra bot aan te maken (botwoekering). Door de aanmaak van de extra bot worden de eens zo gladde gewrichtslakken ruw en hobbelig. Dit uit zich op zijn beurt weer op een stroef en pijnlijk lopend gewricht.
Mogelijke therapie; Er is nog geen gouden medicijn gevonden voor atrose. Het mobiliseren van het schoudergewricht door een therapeutom een goede geleiding te behouden is een van de opties.
Glucosamine of andere medicatie kan aangeraden worden ter preventie of vermindering van gewrichtsslijtageklachten.
Conclusie
Met dit artikel probeer ik te uit te leggen dat het schoudergewricht een zeer complex gewricht is, met meerdere verbindingen waarbij meerdere structuren en spieren een rol spelen.
Dit uit zich in een grote verscheidenheid van klachten en klachtenbeelden.
Het is dan ook zeer moeilijk om als “leek” een juiste diagnose te stellen.
Vroege diagnostisering en behandeling voorkomt een chronische blessure.
Uiteraard is het voorkomen van schouderklachten beter dan genezen.
Een goede warming up met lichte gewichten kan klachten voorkomen;
- aanmaak van synovia = gewrichtssmeer
- verbetering doorbloeding van pezen en kapsel = viscositeit en elasticiteit neemt toe
- verbetering prikkelgeleiding zenuwstelsel
- etc.
Daarnaast kan het trainen van de RC schouderklachten voorkomen.
Gegroet, Loo
