Het einde komt nabij. Trump heeft het niet meer in de hand en het lijkt erop dat een paar mensen heb mee het ravijn in willen nemen.
Waarom dinsdag een slechte dag was voor president Donald Trump
Dinsdag was geen goede dag voor de Amerikaanse president Donald Trump. Zijn oud-adviseur Paul Manafort werd dinsdag veroordeeld voor fraude en zijn oud-advocaat Michael Cohen heeft bekend zwijggeld aan een pornoster te hebben betaald. Waarom zou Trump zich hier zorgen over moeten maken?
Wie is Michael Cohen en wat heeft hij bekend?
Cohen was jarenlang Trumps advocaat en adviseur. Hij heeft nu bekend in opdracht van Trump zwijggeld te hebben betaald aan pornoactrice Stormy Daniels en Playboy-model Karen McDougal.
Cohen deed dit om te voorkomen dat de twee vrouwen in aanloop naar de presidentsverkiezingen in 2016 naar de pers zouden stappen, om te vertellen over de buitenechtelijke seks die zij met Trump hadden gehad.
Dit alles zou in 2006 zijn gebeurd, toen zijn vrouw Melania net bevallen was van hun zoon. Trump heeft de affaires zelf altijd ontkend.
Wie is Paul Manafort en waarvoor is hij veroordeeld?
Paul Manafort was in aanloop naar de presidentsverkiezing van 2016 een van de campagneleiders van Trump. Een jury van een federale rechtbank in Virginia heeft hem schuldig bevonden aan belastingontduiking en bankfraude. Het ging grotendeels om zaken die speelden voordat Manafort campagneleider werd.
Hij werd schuldig bevonden aan acht van de achttien aanklachten. Manafort kan een maximale straf van tachtig jaar cel krijgen. De zaak tegen hem komt voort uit informatie die speciaal aanklager Robert Mueller heeft vergaard tijdens zijn onderzoek naar de inmenging van Russen in de presidentsverkiezingen.
Hoe reageerde president Trump op de twee berichten?
Trump stelde in een korte reactie dat Manafort een "goede man" is en dat zijn veroordeling niet samenhangt met beschuldigingen van samenzwering met Rusland. "Dit heeft niets met mij te maken", aldus de president. Hij spreekt van een "heksenjacht" tegen hem en zijn team. Dat is een term die hij eigenlijk altijd gebruikt als het om het Ruslandonderzoek van Mueller gaat.
Op de bekentenis van Cohen ging Trump niet in. Ook de officiële woordvoerder van het Witte Huis wilde dinsdag geen commentaar geven op de uitlatingen van Cohen.
Hebben deze zaken inderdaad niets met Trump te maken?
In het geval van Manafort heeft Trump gelijk. Zijn oud-adviseur beging de meeste misdaden toen hij nog niet bij hem in dienst was en de zaken hebben niet direct betrekking op zijn werk in het team van Trump.
Bovendien was de Manafort-zaak een 'testcase' voor het team van Mueller. Manafort is de eerste persoon die concreet voor de rechter verscheen naar aanleiding van bevindingen van de speciaal aanklager. Dat Manafort is veroordeeld, bevestigt - vooral tegenover critici in het kamp van Trump - dat het werk van Mueller wel degelijk zijn vruchten afwerpt.
In het geval van Cohen ligt het iets anders. De advocaat heeft bekend het zwijggeld te hebben betaald in opdracht van "een presidentskandidaat van een grote Amerikaanse partij". De advocaat van Cohen bevestigde in een andere verklaring dat zijn cliënt hiermee inderdaad op Trump doelde.
Waarom moet de president zich daar zorgen over maken?
Cohen kan schuldig worden bevonden aan fraude, omdat hij de betalingen aan de twee vermeende minnaressen van Trump niet heeft geregistreerd. In dat geval zou zijn opdrachtgever in principe ook schuld dragen. Dit zou betekenen dat Trump hier ook voor vervolgd kan worden. Dat besluit ligt bij de aanklager in New York.
Overigens kan een president terwijl hij het ambt bekleedt in principe niet worden aangeklaagd in een gewone strafzaak - al bestaat over deze stelling geen consensus onder rechtsgeleerden.
Er loopt nog wel een civiele zaak van porno-actrice Stormy Daniels. Zij beschuldigt Trump en Cohen van laster, omdat zij de affaire en de afspraak over het zwijggeld ontkenden. Nu Cohen heeft toegegeven dat het geld is betaald, zou de rechter Trump in deze civiele zaak als getuige kunnen oproepen.
Zou dat een groot probleem zijn voor de president?
In principe is dit geen zaak die zijn positie als president bedreigt. Wat voor Trump wel nadelig kan uitpakken, is dat Cohen in ruil voor strafvermindering gaat praten met speciaal aanklager Mueller.
De advocaat van Cohen heeft al gezegd dat zijn cliënt dat graag zal doen. "Mijn cliënt wil Mueller graag alles vertellen wat hij weet over de mogelijke samenzwering om de Amerikaanse democratie schade toe te brengen tijdens de verkiezingen in 2016."
"Cohen is zo langzamerhand gebeten op Trump, omdat hij zich door de president in de steek gelaten voelt", zegt Doeko Bosscher, emeritus hoogleraar eigentijdse geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Maar het blijft gissen wat hij precies weet."
Ook wil Cohen de speciaal aanklager vertellen wat Trump mogelijk wist over Russische hackers.
Ook Manafort kan mogelijk met justitie een deal sluiten voor strafvermindering. Beide mannen behoorden lange tijd tot Trumps vaste team getrouwen en hebben veel kennis van de periode waar Mueller geïnteresseerd in is: de aanloop naar de presidentsverkiezingen en het contact tussen Russen en het team van Trump.
Een afzettingsprocedure
In het tijdperk-Trump zijn de ontwikkelingen van dinsdag relatief kleine zaken, maar onder een andere president zouden die allang tot een ernstige crisis hebben geleid, zegt Bosscher. "Dat hij die vrouwen heeft afbetaald, zou voor Obama bijvoorbeeld al bijna het einde hebben betekend."
Volgens de emeritus hoogleraar is de positie van Trump anders, mede omdat hij buiten de traditionele politieke bewegingen valt. "Eigenlijk is hij maar een halve Republikein, maar de Republikeinse partij is volledig verlamd en verleent hem nog steeds steun. De Republikeinen in het Congres zijn enorme angsthazen, die als de dood zijn voor de populistische Tea Party en wat daar nog van over is, voor zover ze zelf niet voortkomen uit die beweging. Natuurlijk wordt het door dit soort ontwikkelingen voor Trump langzamerhand wel lastig om die coalitie van bange mensen bij elkaar te houden."
Een impeachment, ofwel afzettingsprocedure, van Trump lijkt vooralsnog niet waarschijnlijk. Dat is geen juridisch, maar een politiek proces, waarvoor een ruime meerderheid in het Congres nodig is. Het is mogelijk dat de Republikeinen hun huidige meerderheid kwijtraken na de congressionele verkiezingen in november, maar Bosscher loopt daar liever niet op vooruit. "Iemand zei ooit: een week is al een lange tijd in de politiek en de verkiezingen liggen drie maanden in de toekomst."
Trump noemt Muellers onderzoek naar de Russische inmenging steevast een "heksenjacht van de Democraten". Heeft hij daar gelijk in?
Nee, al vóór de Amerikaanse presidentsverkiezingen bevestigden alle Amerikaanse geheime diensten dat Russische hackers zich met de verkiezingen bemoeiden. De Democratische presidentskandidate Hillary Clinton hamerde hier tijdens de debatten meerdere malen op, maar werd door Trump en zijn volgers weggehoond.
Recent werd duidelijk dat de Russische hackpogingen zich niet alleen toespitsten op de Democraten. Uit onderzoek van de techreus Microsoft blijkt dat Russische hackers in aanloop naar de verkiezingen van november ook de Republikeinse partij en conservatieve groeperingen op de korrel nemen.
Bosscher: "Dan wordt je als rechtgeaard conservatief boos, daar wordt voor hen duidelijk een grens overschreden. Trump wuift het Ruslandonderzoek weg, noemt het een heksenjacht en praat de Russische inmenging goed. Dat kan zich tegen hem keren."
De president is het afgelopen jaar al meerdere malen teruggefloten, ook door partijgenoten, als hij weer dreigde het onderzoek van Mueller stop te zetten of Mueller te
ontslaan. Dit deed hij eerder al met de kritische FBI-directeur James Comey. Comey initieerde na de verkiezingen het Ruslandonderzoek.
Kan Trump zijn oud-medewerkers in theorie gratie verlenen?
Dat recht heeft de president. Trump verleende een vriend, de 'hardste sheriff van de VS',
gratie nadat hij was veroordeeld voor het willekeurig aanhouden en opsluiten van immigranten.
Maar het verlenen van gratie in dit specifieke geval, waarin zulke naaste oud-medewerkers van Trump onder vuur liggen voor zulke serieuze vergrijpen, zal tot veel weerstand en kritiek leiden - niet alleen bij de Democraten.
Mark Warner, het hoofd van de Democraten in de inlichtingencommissie van de Senaat, waarschuwde de president dinsdag al: "Elke poging van de president om de straf voor de heer Manafort kwijt te schelden of het onderzoek naar zijn campagne te frustreren, zou flagrant machtsmisbruik zijn en vragen om onmiddellijke actie van het Congres."