Monsanto is een chemiebedrijf uit de Verenigde Staten van Amerika. Het bedrijf produceert een reeks van producten voor de landbouw. Het bedrijf is de wereldleider in de genetische modificatie van zaden: het heeft op 674 biotechnologische producten een octrooi (april 2008).
Geschiedenis
Monsanto werd in 1901 in St. Louis, Missouri opgericht door de Ier John Francis Queeny. Met 5000 dollar begon hij in een oud warenhuis de kunstmatige zoetstof saccharine te produceren. Het bedrijf noemde hij naar de familienaam van zijn vrouw. De eerste klant was Coca Cola. Later ging het bedrijf ook cafeïne en vanilline produceren, waarvan Coca Cola eveneens de belangrijkste afnemer werd. Monsanto is het bedrijf dat Agent Orange ontwikkelde, het ontbladeringsmiddel dat in de Vietnamoorlog werd ingezet.
Landbouwproducten
Een van de producten van Monsanto is de herbicide glyfosaat Roundup . Veel Amerikanen kopen deze 'weedkiller' om op hun grasveld te sproeien. Roundup wordt echter ook in de landbouw gebruikt. Het bedrijf ontwikkelde genetisch gemanipuleerde zaden voor gewassen als maïs, katoen, sojaboon en koolzaad die op hun beurt tegen dit middel bestand zijn. Monsanto heeft deze Roundup Ready-zaden uiteraard gepatenteerd en doet er alles aan om zijn patentrechten te beschermen. Boeren mogen de zaden na een oogst niet hergebruiken, maar moeten nieuwe zaden kopen. Het kan gebeuren dat de Roundup-Ready zaden via de wind of uitwerpselen van vogels op het land van een nietsvermoedende boer terechtgekomen: als Monsanto erachter komt, heeft deze boer een probleem. Monsanto heeft een legertje onderzoekers die erachter proberen te komen of zijn rechten worden geschonden en boerderijen, zaadverkopers en coöperaties bezoeken. Boeren in Amerika noemen deze onderzoekers de 'zaadpolitie'. Boeren en anderen die de patentrechten zouden schenden, worden voor de rechtbank gesleept. In 2007 waren er 112 zaken, in 27 staten. Ook in Canada vinden dergelijke rechtszaken plaats, zie Monsanto vs Schmeiser.
Uit onderzoeken van de universiteiten van Nebraska en Kansas blijkt, dat genetisch gemanipuleerde soja van Monsanto in vergelijking met conventionele soja minder opbrengt dan verwacht.[1]
Het bedrijf krijgt vanuit natuurbeschermingshoek veel kritiek op haar productmarketing. Door het grootschalig gebruik in Zuid-Amerika van de combinatie van Roundup met resistente gewassen (vooral soja als voer voor de Europese en Amerikaanse varkensmesterijen) ontstaan er grote vlakten zonder enige vorm van ander leven dan enkel de soja. Tevens wordt hierdoor op grote schaal ontbossing veroorzaakt.
Op basis van onderzoek naar de data van Monsanto-testen naar de veiligheid van haar genetisch gemanipuleerde maïs, kwam de Committee of Research and Information on Genetic Engineering van de universiteiten van Caen en Rouen tot de conclusie dat Monsanto-maïs nadelige effecten heeft op de gezondheid. Consumptie van de maïssoorten Mon 810, Mon 863 en NK 603 leidt onder meer tot nadelige gevolgen voor de lever, nieren en het hart. Deze maïssoorten zijn goedgekeurd door de gezondheidsautoriteiten in onder meer Europa en Amerika.
Groeihormoon koeien
Monsanto probeert ook een groeihormoon voor koeien aan de man te brengen, Bovine somatotropine (rBST of rBGH). Het product heet Posilac en zou een grotere melkproductie geven. Het heeft echter nadelige effecten op de melk. De melk bevat meer pus, antibiotische resten en een hormoon, dat een carcinogene werking heeft (IGF-1). Dit (natuurlijke) hormoon komt weliswaar voor in de melk van mensen en koeien, maar heeft bij niet-kinderen een carcinogene werking (onder meer borst- en prostaatkanker). Om die reden brengen in Amerika sommige melk-producenten hormoonvrije melk op de markt met de expliciete vermelding, dat de melk rBST-vrij is. Deze melk is zeer populair. Enkele grote melkproducten-conglomeraten en Monsanto hebben daarom een groep opgericht, Afact (American Farmers for the Advancement and Conservation of Technology), die lobbyt om gedaan te krijgen dat melk niet meer als 'hormoonvrij' verkocht mag worden. Haar argument is, dat de FDA het hormoon heeft goedgekeurd en dat de hormoonvrije melk indruist tegen hun recht met hun technologie winst te maken. Deze lobby-acties zijn bij consumenten niet goed gevallen, zodat wetgevers nog niet hebben ingegrepen.
Enkele journalisten van Fox News die over het groeihormoon en de schadelijke effecten probeerden verslag te doen, werden tegengewerkt door hun station, eigendom van Rupert Murdoch. Zij wilden onder meer aan de orde stellen, dat het groeihormoon kankerverwekkend is, alleen maar op ratten was getest in een periode van 90 dagen en dat de FDA het product goedkeurde voor het op de markt kwam. Rupert Murdoch is de eigenaar van veel tv-stations, onder meer in Florida. De tegenwerking hield verband met het mogelijke verlies aan reclame-inkomsten.
Andere producten
Een ander product, de rubberverzachter Etoxiquine, heeft voor een voedingsschandaal gezorgd toen het toegepast ging worden in de jaren negentig als conservator in huisdier droogvoeders en er gezondheidsproblemen voor de huisdieren en het fokken met rashonden en raskatten ontstonden die de eigenaren aan de chemicaliën weten. Etoxiquine mag niet als conserveermiddel in voor humane consumptie bestemd vlees gebruikt worden en wordt door de diervoederindustrie steeds minder toegepast voor hetzelfde doel inmiddels. In Amerika is het zowel voor menselijke als dierlijke consumptie verboden als additief.
Ook is Monsanto de producent van het bestrijdingsmiddel Alachloor, een middel met een carcinogene werking .
Monsanto heeft de laatste jaren enkele conventionele zaadproducenten opgekocht. In 2005 kocht het voor 1,4 miljard dollar Seminis. Enkele weken later kocht het de katoenzaden-onderneming Emergent genetics, voor driehonderd miljoen dollar. Halverwege 2008 nam Monsanto voor 800 miljoen dollar het prestigieuze De Ruiter Seeds uit Bergschenhoek, Nederland over. De Ruiter Seeds zou het "center of excellence" voor de beschermde teelt (onder andere tomaat, komkommer, paprika en peper) moeten worden. De Ruiter Seeds blijft volledig haar eigen identiteit en werkwijze behouden, zo zegt Monsanto.
Zaadbank
Monsanto is een van de deelnemers aan en investeerders in de Svalbard Global Seed Vault (de Wereldzaadbank op Spitsbergen), naast Syngenta Foundation, de Rockefeller Foundation, de Bill en Melinda Gates Foundation en de Noorse regering. In een enorme bunker worden miljoenen (door vele landen gedoneerde) zaden opgeslagen 'met het oog op toekomstige catastrofes'. Ook Nederland (de Landbouwuniversiteit Wageningen) heeft zaden ingeleverd.
Monsanto
In Europa heeft Monsanto productiefaciliteiten in Antwerpen en Gent en een onderzoekscentrum in Waver.
