ik weet niet man , het kan toch niet zomaar verzonnen zijn dat artsen over de hele wereld een te hoog cholesterol afraden ivm CVD ?
Ik zal nog maar een keer proberen om het probleem stapsgewijs uit te leggen:
HET VOEDINGSCENTRUM ZEGT DAT VERZADIGD VET DE KANS OP HART- EN VAATZIEKTEN VERHOOGT.
Niet helemaal: Het Voedingscentrum zegt dat verzadigd vet het cholesterol verhoogt, en concludeert dááruit dat verzadigd vet de kans op hart- en vaatziekten verhoogt (1). Ik citeer Het Voedingscentrum:
Voor de gezondheid is het zaak producten te kiezen die zo min mogelijk verzadigd vet bevatten. Verzadigd (‘verkeerd’) vet verhoogt namelijk het cholesterolgehalte in het bloed en vergroot daarmee de kans op hart- en vaatziekten.
WAAR IS HET ADVIES VAN HET VOEDINGSCENTRUM OP GEBASEERD?
De belangrijkste bron van Het Voedingscentrum is - zoals gezegd in de openingspost - De Gezondheidsraad. De Gezondondheidsraad heeft in 2006 "De richtlijnen goede voeding" geschreven waarin o.a. advies wordt gegeven over verzadigd vet (2).
Deze Gezondheidsraad baseert zijn advies over verzadigd vet vervolgens weer op een wetenschappelijk artikel (3).
Dit wetenschappelijke artikel staat dus aan de basis van het advies wat ons door de overheid wordt gegeven. Het artikel is een literatuuroverzicht naar de effecten van vetten op het cholesterol. Wat je je goed moet beseffen is dat alle studies over de directe relatie tussen verzadigd vet en hart- en vaatziekten dus zijn genegeerd!
KLOPT DE UITSPRAAK VAN HET VOEDINGSCENTRUM OVER HET EFFECT VAN VERZADIGD VET OP HET CHOLESTEROL?
Uit het literatuuroverzicht blijkt inderdaad dat verzadigd vet het cholesterol verhoogt (vergeleken met koolhydraten). Wat Het Voedingscentrum er niet bijzegd - maar wel in het literatuuroverzicht staat - is dat verzadigd vet zowel het "slechte" (LDL), als "goede" (HDL) cholesterol verhoogt, en dat de verhouding tussen deze 2 soorten cholesterol níet verandert (ratio totaal:HDL cholesterol). En de auteurs van het literatuuroverzicht stellen dat de ratio totaal:HDL cholesterol een betrouwbaarder beeld geeft over het effect van verzadigd vet op hart- en vaatziekten dan het totale cholesterol:
Total:HDL cholesterol is more sensitive and specific than is total cholesterol as a risk predictor (8–10)
Ook De Gezondheidsraad onderkent het gegeven dat koolhydraten niet beter zijn voor het cholesterol dan verzadigd vet (2; blz. 51):
Uit de meta-analyse blijkt dat de vervanging van verzadigde vetzuren door koolhydraten de verhouding totaal-/HDL-serumcholesterol niet beïnvloedt.
Sterker nog, het vervangen van verzadigd vet door koolhydraten heeft een negatieve invloed op het gehalte triglyceriden (3), en ook dit wordt onderkent door De Gezondheidsraad (2; blz 51):
De vervanging van verzadigde vetzuren door koolhydraten laat in deze meta-analyse bovendien voor alle verzadigde vetzuren een even grote verhoging zien van het serumtriacylglycerolgehalte.
IS KIJKEN NAAR HET CHOLESTEROL EEN BETROUWBARE MANIER OM TE EFFECTEN OP HART- EN VAATZIEKTEN TE VOORSPELLEN?
De auteurs van het literatuuroverzicht stellen dat effecten van vetten op het cholesterol níet gebruikt moeten worden om daadwerkelijke effecten op hart- en vaatziekten te voorspellen! Dit zeggen ze al meteen in de "abstract" van het artikel (3):
The effects of dietary fats on total:HDL cholesterol may differ markedly from their effects on LDL. The effects of fats on these risk markers should not in themselves be considered to reflect changes in risk but should be confirmed by prospective observational studies or clinical trials.
Dit komt doordat er - buiten het cholesterol - mogelijk nog verschillende mechanismen zijn die van invloed zijn op hart- en vaatziekten. Ik citeer:
Our results emphasize the risk of relying on cholesterol alone as a marker of CAD risk. Replacement of carbohydrates with tropical oils markedly raises total cholesterol, which is unfavorable, but the picture changes if effects on HDL and apo B are taken into account. The picture may change again once we know how to interpret the effects of diet on postprandial lipemia, thrombogenic factors, and other, newer markers. However, as long as information directly linking the consumption of certain fats and oils with CAD is lacking, we can never be sure what such fats and oils do to CAD risk.
Dat het cholesterol niet alles zegt blijkt ook wel uit de effecten van visolie. Visolie verlaagt de kans op hartziekten (4), terwijl visolie het HDL + LDL cholesterol zelfs lichtelijk verhoogt (5):
RESULTS: The final analysis comprised of 47 studies in otherwise untreated subjects showed that taking fish oils (weighted average daily intake of 3.25 g of EPA and/or DHA) produced a clinically significant reduction of TG (-0.34 mmol/L, 95% CI: -0.41 to -0.27), no change in total cholesterol (-0.01 mmol/L, 95% CI: -0.03 to 0.01) and very slight increases in HDL (0.01 mmol/L, 95% CI: 0.00 to 0.02) and LDL cholesterol (0.06 mmol/L, 95% CI: 0.03 to 0.09).
De Gezondheidsraad onderkend zelf ook dat je niet alleen naar het cholesterol moet kijken (2; blz. 52 + 53):
De commissie wijst er op dat er na 2001 tevens onderzoeksresultaten beschikbaar zijn gekomen die suggereren dat enkelvoudig trans-onverzadigde vetzuren, naast een ongunstig effect op het bloedlipoproteïnepatroon, ook een negatieve invloed hebben op andere risicofactoren van coronaire hartziekten. Het blijkt dat het risico op coronaire hartziekten als gevolg van de inname van enkelvoudig trans-onverzadigde vetzuren groter is dan kan worden voorspeld uit alleen het effect op de bloedlipoproteïnen. 67,68
De (n-3) langeketenvetzuren in visolie (EPA en DHA*) beïnvloeden het serumcholesterolgehalte slechts in geringe mate (neutraal tot ongunstig). Wel zijn van dit type vetzuren gunstige effecten vastgesteld op andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten zoals arritmieën, het serumtriglyceridegehalte, de vaatwand(endotheel)functie, ontstekingsreacties en bloedstolling.
WAT IS HET EFFECT OP HARTZIEKTEN INDIEN VERZADIGD VET WORDT VERVANGEN DOOR ANDERE VETTEN OF KOOLHYDRATEN?
Wanneer je kijkt naar het cholesterol, zie je dat het vervangen van koolhydraten door verzadigde vetzuren geen effect heeft, terwijl vervangen door zowel enkelvoudig- als meervoudig onverzadigde vetzuren een positief effect heeft op het cholesterol (3). Hieruit zou je kunnen afleiden dat het vervangen van verzadigde vetzuren door zowel enkelvoudig- als meervoudig onverzadigd vetzuren de kans op hartziekten laat dalen.
In de praktijk zorgt het vervangen van verzadigde vetzuren door meervoudig onverzadigde vetzuren ervoor dat de kans op zowel fatale, als niet-fatale, hartziekten daalt bij zowel mannen als vrouwen (6).
Omdat enkelvoudig onverzadigde vetzuren een vergelijkbaar effect op het cholesterol hebben als meervoudig onverzadigde vetzuren, zou je een vergelijkbaar effect op hartziekten verwachten.............
Dat is echter niet wat er gebeurt: Het vervangen van verzadigde vetzuren door enkelvoudig onverzadigde vetzuren (of koolhydraten) heeft geen effect op fatale hartziekten, en verhoogt zelfs de kans op niet-fatale hartziekten bij mannen (6).
IS HET ADVIES VAN HET VOEDINGSCENTRUM EN DE GEZONDHEIDSRAAD GOED VERWOORD?
Indien je kijkt naar de feitelijke uitkomsten van onderzoek, gebaseerd op een samenvatting van de huidige literatuur: NEE!
Een eerlijke verwoording zou zijn:
"Meervoudig onverzadigde vetten verlagen mogelijk de kans op (niet fatale-)hartziekten."
Een eerlijk advies zou verschillen tussen mannen en vrouwen:
-
Mannen: Om de kans op hartziekten te verlagen wordt het sterkste effect behaald uit het vervangen van enkelvoudig onverzadigde vetten of koolhydraten door meervoudig onverzadigde vetten.
-
Vrouwen: Om de kans op hartziekten te verlagen, maakt het niet uit of hiervoor minder enkelvoudig onverzadigde vetten, verzadigde vetten, of koolhydraten worden gegeten.
SAMENVATTING: In het rapport van De Gezondheidsraad staan wetenschappelijke artikelen over de
directe relatie tussen voeding/nutriënten en hun effecten op de gezondheid aan de basis van het advies.... behalve bij vetten in relatie tot hart- en vaatziekten. Hier is er voor gekozen om te kijken naar het effect op het cholesterol i.p.v. naar de daadwerkelijke kans op ziekten. Vreemd genoeg geeft de bronvermelding van De Gezondheidsraad juist aan dat je níet moet kijken naar effecten op het cholesterol, maar naar directe effecten op hart- en vaatziekten. Laten uitgerekend dat nu de studies zijn die systematisch zijn genegeerd door De Gezondheidsraad, en die (bijna) consistent, allemaal géén effect op hart- en vaatziekten laten zien (7).
Bizarre bijkomstigheden hier zijn de volgende:
-De Gezondheidsraad onderkent het gegeven dat effecten op het cholesterol niets hoeven te zeggen - volgens diezelfde criteria zou visconsumptie immers moeten worden afgeraden - maar kiest er vervolgens tóch voor om adviezen over verzadigd vet wel op basis van effecten op dit cholesterol te baseren (zonder enige motivatie of onderbouwing).
-Zowel de wetenschappelijke bron van De Gezondheidsraad als De Gezondheidsraad zelf erkennen dat het vervangen van verzadigd vet door koolhydraten géén positieve invloed heeft op het cholesterol, en zelfs een negatieve invloed heeft op het gehalte aan triglyceriden.
CONCLUSIE:
De Gezondheidsraad onderkent het gegeven dat het vervangen van verzadigd vet door koolhydraten geen positieve invloed heeft op het cholesterol, en onderkent het gegeven dat effecten op het cholesterol, niets hoeven te zeggen over effecten op hart- en vaatziekten. De Gezondheidsraad negeert het advies van haar eigen wetenschappelijke bronvermelding die stelt dat "studies die kijken naar het cholesterol níet dienen te worden gebruikt om het risico op ziekten te voorspellen, en dat hier bevestiging voor nodig is van studies die wel kijken naar het directe effect op ziekten".
Studies die wel kijken naar het directe effect op ziekten laten bijna consistent zien dat mensen die veel verzadigd vet eten geen hogere kans op hart- en vaatziekten hebben dan mensen die hier weinig van eten, en dat het vervangen van verzadigde vetten door enkelvoudig onverzadigde vetten of koolhydraten helemaal geen positieve invloed heeft op de kans op hartziekten.
14 van de 16 studies lagen geen effect zien van verzadigd vet op hartziekten (2 x verhoogd risico), en 6 van de 8 studies laten geen effect zien van verzadigd vet op beroerten (2 x beschermend).
Referenties:
1) Het Voedingscentrum. Vetten. Geraadpleegd op 13 februari 2010.
Link:
http://www.voedingscentrum.nl/nl/eten-gezondheid/voedingstoffen/vetten.aspx
2) Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag: Gezondheidsraad, 2006; publicatie nr 2006/21.
Link:
http://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/2006@21N.pdf
3) Mensink RP. Effects of dietary fatty acids and carbohydrates on the ratio of serum total to HDL cholesterol and on serum lipids and apolipoproteins: a meta-analysis of 60 controlled trials. Am J Clin Nutr. 2003 May;77(5):1146-55.
Link full text:
http://www.ajcn.org/cgi/reprint/77/5/1146
Link abstract:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12716665
4) Marik PE. Omega-3 dietary supplements and the risk of cardiovascular events: a systematic review. Clin Cardiol. 2009 Jul;32(7):365-72.
Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19609891
5) Eslick GD. Benefits of fish oil supplementation in hyperlipidemia: a systematic review and meta-analysis. Int J Cardiol. 2009 Jul 24;136(1):4-16.
Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18774613
6) Jakobsen MU. Major types of dietary fat and risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 11 cohort studies. Am J Clin Nutr. 2009 May;89(5):1425-32.
Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19211817
7) Voeding en Gezondheid. Geen effect verzadigd vet op hart- en vaatziekten.
Link:
http://voedingengezondheid.com/verzadigd-vet-hart-en-vaatziekten.html