Stel je voor: twee jonge mensen, een paar glazen te veel op, de sfeer is los, de hormonen gieren, en voor je het weet belanden ze samen in bed. De volgende ochtend wordt een van hen wakker met een kater en een knagend gevoel: "Dit wilde ik eigenlijk niet." Ik denk dat de meesten van ons wel eens een dergelijke situatie hebben meegemaakt. Maar dit keer kreeg de situatie een staartje. Wat begon als een uit de hand gelopen nacht kreeg ineens een label: verkrachting. Maar is dat terecht? En waarom lijkt het rechtssysteem hier soms met twee maten te meten, terwijl het in andere situaties juist kraakhelder is wie de schuldige is?
Laten we het eens vergelijken met dronken autorijden. Als je ladderzat achter het stuur kruipt en een ongeluk veroorzaakt, wijst de vinger naar jou. Jij bent de bestuurder, jij nam het risico, jij bent verantwoordelijk. En terecht. Niemand zegt: "Ach, de bijrijder had maar niet in moeten stappen." Maar als het aankomt op dronken seks, verschuift de schuld soms merkwaardig genoeg naar de "bijrijder": degene die meeging in het moment, maar achteraf spijt heeft. Waarom wordt de ene dronken keuze keihard afgestraft, en de andere omgebogen tot een aanklacht tegen een ander?
Hier wringt m.i. iets fundamenteels. Beide situaties draaien om verantwoordelijkheid en instemming, maar de ethische lijnen vervagen als alcohol in het spel is. Als je te dronken bent om te rijden, ben je ook te dronken om helder te beslissen over seks. Tot zover lijkt dat logisch. Maar als beide partijen dronken zijn, wie is dan de dader en wie het slachtoffer? Gaat het om intentie, om macht, of puur om het gevoel achteraf? En waarom accepteren we in het verkeer geen grijs gebied, maar bij seks ineens wel?
Het probleem zit hem in de nasleep. Spijt is menselijk, maar het retroactief herdefiniëren van een gebeurtenis is een mijnenveld. Als iemand achteraf zegt: "Ik wilde dit niet," moet dat dan altijd zwaarder wegen dan wat er in het moment gebeurde? En wat als beide partijen even dronken, even impulsief waren? Wordt de een dan gestraft voor het geweten van de ander? Dat roept de vraag op: is verantwoordelijkheid een gedeelde last, of een stok om mee te slaan?
De vergelijking met autorijden legt nog iets bloot: bij een ongeluk zoeken we een schuldige, omdat er schade is. Maar bij seks lijkt het soms alsof de schade pas ontstaat door het label dat we eraan hangen. Een nacht kan van "wild maar fijn" naar "traumatisch" gaan, niet door de daad zelf, maar door de interpretatie. En wie bepaalt dan wat echt is? De rechter? De maatschappij? Of de kater?
Ethiek vraagt om nuance, geen dogma. Dronken seks is geen verkrachting alleen omdat er spijt is, maar het is ook geen vrijbrief voor roekeloosheid. Misschien moeten we stoppen met zoeken naar een schuldige en beginnen met erkennen dat alcohol ons allemaal kwetsbaar maakt: bestuurder én bijrijder.